Ds. Ruth van der Waall-Schaeffer, mei 2021
In 2018 kreeg ik van mijn dochters het boekje ‘Vers une sobriété heureuse’ van Pierre Rabhi. Rabhi (1938) is schrijver, filosoof en ecologisch boer. Hij schreef dit ruim voordat het Covid-virus uitbrak. In het afgelopen jaar verscheen hij regelmatig in de krant of op tv met zijn getaand gezicht met lachrimpels. Op deze plaats wil ik iets van zijn gedachten ter overweging meegeven. “Laten we onze ogen openen voor wat er nù gebeurt, zegt hij. Angst verkleint ons bewustzijn. Het is belangrijk om naar een grotere luciditeit te neigen waardoor we inspiratie vinden om te doen wat we moeten doen, zodat het leven eindelijk iets anders is, iets anders dan strijd, oorlogen, verdriet… De mislukking van onze systemen is dat we op zoek zijn naar geluk en dat we moeite hebben om het te vinden. Wij hebben niet de fundamentele waarden, die ons na aan het hart liggen, de buitengewone voldoening die wij in het leven voelen. En ik (Rabhi) citeer vaak deze anekdote van de visser: hij zit daar op het strand, hij is klaar met zijn werk, hij droogt zijn netten, en hij is stil. Een zeer serieuze heer komt langs, bekijkt de visser en zijn boot en zegt: ‘Meneer, is deze boot van u?’ ‘Ja’, antwoordt de visser. ‘Maar hij is een beetje klein, vind je niet? Je zou een grotere kunnen hebben’. De visser : ‘En dan?’ De man: ‘En dan zou je meer vis kunnen vangen’. ‘En dan?’ ‘En dan vang je zoveel vis, dat je een grotere boot koopt, en dan neem je mensen aan, en vang je nog meer vis en dan rust je uit’. ‘Nou, dat is wat ik aan het doen ben’, zegt de visser.”
Pierre Rabhi blijft optimistisch en natuurlijk krijgt hij de vraag of we na deze crisis van Covid toch weer niet teruggaan naar hoe het vroeger was. “In de eerste plaats is er een tastbare factor, namelijk dat wat we ook doen, we op een dag naar de aarde zullen moeten terugkeren als we willen blijven eten, en dus leven. De aarde is primordiaal, het is de matrix van het leven, dus zullen we ernaar moeten terugkeren.
En dan is er iemand aan wie ik zeer gehecht ben die Jezus van Nazareth wordt genoemd. Hij zei dat alleen liefde de kracht heeft om de wereld te veranderen. Ik heb het niet over onze kleine liefdes, maar over liefde in de ruimste zin, liefde voor de bomen, liefde voor de vogels, liefde voor alles, alles wat ons gegeven is. Als ik zie dat we walvissen en olifanten uitroeien, dan doet dat iets met me… Ik ben getroffen door het feit dat we niet hebben geweten hoe dat alles lief te hebben, we hebben ons neergezet als roofdieren met onze eigen belangen als enig doel, de smaak voor winst, voor profijt… Liefde is de enige oplossing.
De economie weer op gang brengen, enz. enz., dat is de prioriteit van alle regeringen. Hoe kunnen we degenen die ons leiden duidelijk maken dat we het paradigma moeten veranderen?
Het is vaak te laat, maar er is ook vaak nog tijd. Als ik tegen mezelf zeg, ‘Het is te laat’, dan blijf ik in bed. Maar als ik tegen mezelf zeg: ‘Ja, er is veel schade, maar er is nog hoop’, dan doe ik mee met wat zal helpen om de dingen op te lossen. We hebben een leven te leiden, het heeft zijn grenzen, maar ieder mens heeft een aanwezigheid op deze planeet, wat doe ik met dit kapitaal?”