Ruth van der Waall-Schaeffer,
maart 2023

Het boek dat op één van mijn tafeltjes ligt, is geen ‘tourneur de page’, geen spannend boek waarvan je de hoofdstukken verslindt. Het is ook niet iets om op bed te lezen. Op bed moet je proberen niet te veel meer te denken, hoofd en lijf te ontspannen en het leven met al haar wel en wee even te laten wat het is.
Dit is een boek waarin je af en toe wat leest en dan over die paar gelezen bladzijden gaat mijmeren. En mijmeren kun je immers overal: lopend, in de metro, onder de douche.
Misschien bent u nu inmiddels nieuwsgierig geworden over welk boek ik schrijf. De titel luidt: ‘De kracht van ideeën – woorden van geloof en wijsheid-’ door Jonathan Sacks (1948-2020). Sacks was filosoof, auteur en opperrabbijn in Groot–Brittannië.
In de week van de aardbevingen las ik een hoofdstuk over het belang van onderwijs. Op de tv zag ik steden en dorpen in puin, geen huis stond meer rechtop. Dood alom, en leven? Dat lag en ligt stil. Wat ook stil ligt, en dat geldt niet alleen voor die plek dáár, is onderwijs. Hoe lang zullen kinderen/jongeren nu verstoken blijven van onderwijs? Ik laat hierover Jonathan Sacks aan het woord: ‘Een leger is nodig om een land te verdedigen, scholen heb je nodig om een beschaving te verdedigen…het gaat in het onderwijs om méér dan het curriculum vitae. We moeten onze kinderen een ingebouwd moreel GPS-systeem meegeven zodat ze hun weg kunnen vinden in het onontdekte gebied dat ‘toekomst’ heet… Er bestaat te veel ‘ik’ en te weinig ‘wij’ binnen onze cultuur en daarom moeten we onze kinderen bijbrengen te zorgen voor andere mensen, vooral voor mensen die anders zijn dan wij. De wereld die onze kinderen morgen zullen erven, ontstaat in de scholen die we vandaag bouwen.’
Ik hoop dat de visie van Sacks een stevig draagvlak krijgt, omwille van een lichte, op elkaar betrokken toekomst. En laten we zelf ook blijven leren. We zijn hiervoor nooit te oud. Integendeel, het houdt ons jong.

Ruth van der Waall-Schaeffer,
februari 2023

Begin jaren zestig:
Op school zong ik
‘wat de toekomst brengen moge
mij geleidt des Heren hand’

Begin jaren zeventig:
In de kerk van mijn jeugd en in mijn ouderlijk huis paste dit gezang niet meer:
‘leer mij volgen zonder vragen
Vader wat gij doet is goed,
leer mij slechts het heden dragen
met een rustig kalme moed.’
Néé,
Volgen zonder vragen, nee
juist wél vragen
geen passief geloven
maar actief: kerk en wereld in verbondenheid

Eind december 2020:
Wat de toekomst brengen moge
alom hoorden we dit zeggen
toen we de greep kwijt waren
op wat we normaal vonden
de geest uit de fles, de weg onbekend
we doolden rond als blinden
tastend naar het licht

Anno nu:
‘Leer mij slechts het heden dragen
met een rustig kalme moed’…
Nu, zoveel jaar ouder
zeg ik hiertegen niet meer een absoluut ‘nee’
Zo in het leven proberen te staan
kalm, maar zeker wél met moed
met lev, het Hebreeuwse hart,
is een proces van blind zijn naar zien
van doof naar horen
ontroering toe te laten tot in alle vezels
van ons lijf
fixaties loslaten
en in de ontstane lege ruimte gaan leven
voor het goede, voor de liefde,
noem het voor mijn part God